Ποιοι ήταν οι στόχοι της έρευνας μας;

1. Να μελετήσουμε το περιβάλλον, τη διατροφή, τη συμπεριφορά, την προσωπική υγιεινή, τις επαφές και γενικότερα τις επιλογές τρόπου ζωής των παιδιών που φοιτούν σε δημοτικά σχολεία στην Κύπρο, κατά τις δύο περιόδους:
   1. πριν την εφαρμογή περιοριστικών μέτρων (πριν τον Μάρτιο 2020)
   2. κατά την περίοδο επαναλειτουργίας των σχολείων (Ιούνιος 2020)
2. Να αξιολογήσουμε τη συμμόρφωση των παιδιών με τα πρωτόκολλα και τις συστάσεις για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού SARS-CoV-2.

Πώς πραγματοποιήθηκε η έρευνα;

Τον Ιούνιο του 2020, επικοινωνήσαμε με δημοτικά σχολεία στην Κύπρο (αρ.=336) και τους ζητήσαμε να διαβιβάσουν τον σύνδεσμο για ένα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο στους γονείς των παιδιών. Το ερωτηματολόγιο αποτελείτο από ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο ζωής, τη συμπεριφορά και τις συνήθειες των παιδιών για τις δύο περιόδους, δηλαδή την περίοδο επαναλειτουργίας των σχολείων, έπειτα από το καθολικό lockdown (21 Μαΐου-26 Ιουνίου 2020) και τη σχολική περίοδο πριν από την εφαρμογή των μέτρων (πριν από τον Μάρτιο 2020). Οι γονείς συμπλήρωναν το διαδικτυακό ερωτηματολόγιο εκ μέρους των παιδιών τους, εφόσον έδιναν πρώτα τη συγκατάθεση τους.

 

Αποτελέσματα

Χαρακτηριστικά των παιδιών

• Λάβαμε απαντήσεις για 1509 παιδιά από τουλάχιστον 180 δημοτικά σχολεία στην Κύπρο.
• Η μέση ηλικία των παιδιών ήταν 10 ετών. 52% ήταν αγόρια και 48% κορίτσια.
• Περίπου τα μισά παιδιά είχαν φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος για την ηλικία και το φύλο τους (57%), ενώ 23% ήταν υπέρβαρα και 15% ήταν παχύσαρκα. Παρατηρήσαμε υψηλότερα επίπεδα παχυσαρκίας για τα αγόρια σε σύγκριση με τα κορίτσια (18% και 10%, αντίστοιχα).

Περιγραφή του προφίλ των παιδιών κατά την περίοδο επαναλειτουργίας των σχολείων – Σημαντικές αλλαγές σε σχέση με την περίοδο πριν την εφαρμογή των μέτρων

• Γενικά, τα παιδιά δεν άλλαξαν τις διατροφικές τους συνήθειες μεταξύ των δύο περιόδων, με εξαίρεση την αύξηση της κατανάλωσης ζαχαρούχων ειδών διατροφής, και τη μείωση κατανάλωσης έτοιμου φαγητού, κατά την περίοδο επαναλειτουργίας των σχολείων σε σχέση με πριν την εφαρμογή των μέτρων.
  • 37% των παιδιών έτρωγαν ζαχαρούχα είδη κάθε μέρα και 26% των παιδιών, 4-6 φορές την εβδομάδα (33% και 19%, αντίστοιχα για την περίοδο πριν την εφαρμογή μέτρων) (p<0.001)
  • 20% των παιδιών δεν κατανάλωναν ποτέ έτοιμο φαγητό κατά την περίοδο μετά το κλείδωμα (6% για την περίοδο πριν την εφαρμογή μέτρων)

• Μετά το άνοιγμα των σχολείων, η σωματική δραστηριότητα των παιδιών μειώθηκε τόσο στο σχολείο όσο και στον ελεύθερο χρόνο τους σε σύγκριση με την περίοδο πριν την εφαρμογή μέτρων.
  • Περίπου μισά από τα παιδιά ασχολούνταν με δραστηριότητες που περιλάμβαναν λίγη σωματική προσπάθεια κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου τους (51%) και κάθονταν κατά τη διάρκεια του σχολικού διαλείμματος (46%) σε σύγκριση με 29% και 9%, αντίστοιχα για την περίοδο πριν την εφαρμογή μέτρων (p<0.001).

• Η καθημερινή επικοινωνία παιδιών με φίλους και συγγενείς μέσω τηλεφώνου ή διαδικτύου αυξήθηκε (46% και 45%, αντίστοιχα, σε σύγκριση με 32% και 34% για την περίοδο πριν την εφαρμογή μέτρων) (p<0.001).

• Ο χρόνος που περνούσαν τα παιδιά μπροστά από οθόνες (παρακολούθηση τηλεόρασης, χρήση υπολογιστή, κινητού τηλεφώνου, tablet και κονσόλας παιχνιδιών) επίσης αυξήθηκε, με τον χρόνο οθόνης να είναι 1-3 ώρες/ημέρα για 62% των παιδιών και 4-7 ώρες/ημέρα για 25% των παιδιών (p<0.001).

• Τα παιδιά αύξησαν τη συχνότητα της χρήσης αντισηπτικών προϊόντων για τα χέρια και του πλυσίματος των χεριών με σαπούνι (p<0.001).
  • Περίπου μισά από τα παιδιά έπλεναν τα χέρια τους με σαπούνι 4-7 φορές/ημέρα (51% έναντι 30% πριν την εφαρμογή μέτρων) και χρησιμοποιούσαν αντισηπτικό 1-3 φορές/ημέρα (44% έναντι 19% πριν την εφαρμογή μέτρων.

• Τα παιδιά μείωσαν τον αριθμό των φυσικών επαφών (p<0.001).
  • Συγκεκριμένα, ο μέσος αριθμός επαφών στο σχολείο, στο σπίτι και αλλού τις καθημερινές ήταν περίπου στο μισό, τόσο για Σαββατοκύριακα όσο και για καθημερινές (καθημερινές: 10, 4 και 4, αντίστοιχα, σε σύγκριση με 24, 6 και 10, πριν την εφαρμογή μέτρων).
  • Σημαντικές (p<0.001) μειώσεις παρατηρήθηκαν επίσης στον αριθμό των επαφών με άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες στο σπίτι, τόσο για Σαββατοκύριακα όσο και για καθημερινές.

 

Αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τα πρωτόκολλα και συστάσεις

• Χρησιμοποιήσαμε 4 δείκτες συμμόρφωσης:
  • Αύξηση του χρόνου παραμονής στο σπίτι τις καθημερινές
  • Μείωση του αριθμού των επαφών που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες στο σπίτι τα Σαββατοκύριακα
  • Μείωση του αριθμού των επαφών στο σχολείο
  • Αύξηση της συχνότητας συνηθειών προσωπικής υγιεινής (πλύσιμο χεριών με σαπούνι και χρήση αντισηπτικού)

• Περισσότερα από 72% των παιδιών συμμορφώθηκαν με τα μέτρα, με εξαίρεση τη μείωση του αριθμού των επαφών που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, όπου 48% των παιδιών συμμορφώθηκαν με αυτόν το δείκτη.

• Κάποιοι από τους παράγοντες που συσχετίστηκαν με αυξημένη συμμόρφωση στα μέτρα ήταν:
  • υψηλότερη κατανάλωση κρέατος κατά την περίοδο επαναλειτουργίας των σχολείων
  • καθόλου επικοινωνία με φίλους πριν την εφαρμογή των μέτρων

• Κάποιοι από τους παράγοντες που συσχετίστηκαν με μειωμένη συμμόρφωση στα μέτρα ήταν:
  • χαμηλότερη κατανάλωση ζάχαρης κατά τις δύο περιόδους
  • περισσότερη χρήση αντισηπτικού πριν την εφαρμογή των μέτρων
  • Πάφος ως πόλη διαμονής

 

Συμπεράσματα

• H πανδημία COVID-19 και τα σχετικά μέτρα που έχουν ληφθεί (κλείσιμο σχολείων, lockdown) πιθανόν να έχουν επηρεάσει το προφίλ έκθεσης των παιδιών (σωματική δραστηριότητα, διατροφή, ψηφιακή επικοινωνία, χρόνος μπροστά από οθόνες, προσωπικές συνήθειες υγιεινής. αριθμός επαφών).

• Τα παιδιά έδειξαν υψηλό βαθμό συμμόρφωσης για 3 από τους 4 δείκτες συμμόρφωσης (>72%).

• Ο συνδυασμός καθιστικού τρόπου ζωής και αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης πρέπει να επανεκτιμηθεί σε μελλοντικές μελέτες.

• Θα ήταν σημαντικό να βρεθούν τρόποι, μέσω πολιτικών, για την προώθηση του υγιεινού τρόπου ζωής στα παιδιά, ως μέρος μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής κατά της πανδημίας.

 

Μπορείτε να βρείτε το δημοσιευμένο άρθρο της έρευνας εδώ.